Tôn giáo qua nhãn quan xã hội học (II): Durkheim, Weber, Berger

thumbnail
Rate this post

Trong thế giới đầy rẫy những nền văn minh và tư tưởng đa dạng, tôn giáo luôn là một chủ đề thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu xã hội học. Những tác phẩm của Émile Durkheim, Max Weber và Peter Berger cung cấp thông tin quý giá về vai trò của tôn giáo trong xã hội và tạo dựng những góc nhìn mới về lĩnh vực này.

Tôn giáo là động lực thánh thiêng cấu kết xã hội

Émile Durkheim, một nhà xã hội học nổi tiếng, cho rằng tôn giáo đóng vai trò quan trọng trong việc gắn kết và phát triển xã hội. Ông nhìn nhận tôn giáo như một sức mạnh thánh thiêng, được biểu thị qua các linh vật (totem) trong các buổi họp mặt của bộ lạc thổ dân ở Úc châu. Linh vật không chỉ là biểu tượng của xã hội sơ khai, mà còn là cách mà xã hội diễn giải và thể hiện căn tính và yêu sách của nó lên mọi thành viên của cộng đồng.

Theo Durkheim, tôn giáo là hành vi mang tính xã hội, phản ánh sự gắn kết và hợp nhất của xã hội. Tôn giáo giúp con người tiếp cận thực tại thông qua nhìn nhận của thánh thiêng và phàm tục, tạo ra giá trị và động lực xã hội. Những đặc điểm của tôn giáo là tạo ra ranh giới giữa cõi thiêng và cõi phàm, làm nổi bật sự gắn kết và hợp nhất của tập thể xã hội.

Tôn giáo và động lực kinh tế

Max Weber, một nhà xã hội học và triết gia người Đức, tập trung vào mối tương quan giữa tôn giáo và kinh tế. Ông nhận thấy rằng tôn giáo và xã hội tác động lẫn nhau. Sự xuất hiện của phong trào Cải Cách chẳng hạn đã tạo ra sự thay đổi lớn trong thế giới và hệ thống kinh tế tư bản. Weber nghiên cứu về đạo đức Tin Lành và nhận thấy rằng sự siêng năng và tư tưởng tiết kiệm của người Tin Lành đã hỗ trợ cho sự phát triển kinh tế tư bản. Ông cho rằng tôn giáo có vai trò đáng kể trong việc tạo ra mạng lưới giá trị và quy chế xã hội.

Tôn giáo là lọng che thánh thiêng

Peter Berger, một nhà xã hội học người Áo, đã tổng hợp các quan điểm trước đó về tôn giáo trong một cuốn sách mang tên “Lọng che thánh thiêng”. Ông cho rằng xã hội là một trung gian chuyển tải khái niệm tổng thể, gắn kết mọi phần tử trong nó. Tôn giáo đóng vai trò như một lọng che thánh thiêng cho khái niệm tổng thể đó. Berger tìm hiểu quá trình xã hội tạo nên, duy trì và truyền tải khái niệm tổng thể này đến cộng đồng. Khi khái niệm tổng thể bị đe dọa, tôn giáo cung cấp các cơ chế để bình thường hóa và trở thành động lực thúc đẩy lịch sử.

Kết luận

Ba nhà xã hội học nổi tiếng Émile Durkheim, Max Weber và Peter Berger đã đóng góp rất nhiều cho việc hiểu và giải thích vai trò của tôn giáo trong xã hội. Mỗi người có quan điểm và góc nhìn riêng, nhưng tất cả đều nhìn nhận tôn giáo như một hiện tượng xã hội quan trọng và công nhận hiệu lực của nó trong sự phát triển và duy trì cơ cấu xã hội.

Nếu bạn quan tâm đến các đánh giá sách và muốn tìm hiểu thêm về các tác phẩm mới nhất trên thị trường, hãy ghé thăm website Review Sách.