Review Sách “Kafka Bên Bờ Biển” – Đi Tìm Sự Không Hoàn Hảo

Những cuốn sách đó chứa đựng một “thế giới song hành” cùng nghệ thuật, và đó là điều đặc biệt về nghệ thuật. Kafka Bên Bờ Biển của Haruki Murakami là một ví dụ điển hình về cách tinh tế và hợp lí để đồng thời đưa vào những yếu tố nghệ thuật như chất nuôi dưỡng con tim của nhân vật chính, cậu bé Kafka.

Không có gì tốt hơn từ “tinh tươm” để tóm lược ấn tượng mà các tác phẩm của Haruki Murakami mang lại. Nhân vật Kafka Tamura trong Kafka Bên Bờ Biển không phải là một ngoại lệ, cũng là một nhân vật sắc bén từ hành động cho đến suy nghĩ. Không có nhân vật nào của Haruki Murakami bị bình thường, ngay cả khi đối mặt với cảm giác chán nản, hoảng loạn, cô đơn tột cùng hay cả những cơn giận dữ đam mê, những điều này đều đổ dồn lên nhau.

Bạn đang xem: Review Sách “Kafka Bên Bờ Biển” – Đi Tìm Sự Không Hoàn Hảo

Nhưng điều quan trọng hơn là giọng văn của Haruki Murakami tương ứng một cách hài hòa với sự tinh tươm đó. Những người nghĩ văn của Murakami dễ dãi, đi vào những điều luẩn quẩn loanh quanh và không thể thoát ra ngoài được nữa, họ đã mắc phải một sai lầm lớn. Murakami là một nhà văn rất hiểu công việc của mình và đã chấp nhận đi theo một con đường rất khó, thể hiện lớn nhất của phép cộng giữa tài năng và lao động. Chỉ có thông qua việc viết phi thường, một con người mới nhận ra rằng mình có thể đi theo một con đường khác biệt, tuy nhìn qua thì na ná như những người khác, thậm chí có thể bị coi là văn chương tầm thường, nhưng thật ra lại biết cách giẫm chân thật chuẩn xác vào chính giữa con đường mảnh như sợi chỉ giữa một nơi chốn kỳ lạ.

Tôi nghĩ rằng có một định nghĩa khác về nhà văn: đó là người vẫn sử dụng tất cả những gì người khác hay dùng nhưng không thể tìm ra được sự trống rỗng trong đó. Một nỗ lực để tránh cliché thể hiện một dấu hiệu của tài năng, và rất nhiều nỗ lực để tránh khỏi cái đó là dấu vết của một công việc nặng nề, lâu dài và không ngừng nghỉ.

Bắt đầu từ mở đầu đầy chính thống, nhưng lại không chính thống trong tiểu thuyết “Phía Nam biên giới, phía Tây mặt trời” của Murakami, được thể hiện bằng câu: “Tôi sinh ngày bốn tháng Giêng năm 1951. Tuần đầu tiên của tháng đầu tiên của năm đầu tiên của nửa sau thế kỷ hai mươi”. Mở đầu này là một ví dụ tốt cho sự vượt thoát, người đọc mong đợi một cuốn tiểu thuyết cổ điển, nhưng lại không hoàn toàn như vậy. Sự vượt thoát này xuất hiện ở những nơi khác nhau, ví dụ như từ “Bildungsroman” mà các nhân vật nhắc đến trong Kafka Bên Bờ Biển. Điều này như một tiếng cười nhẹ nhàng của nhà văn, vẳng lại sau lưng: tôi đã vượt qua rồi đấy, nhưng không thể nói ra.

Xem thêm : Đánh giá sách “Hang Chuột (越姬)”

Cách vượt thoát không quan trọng, và Murakami không nhìn lại phía sau. Không thể quay lại phía sau, như Kafka Tamura không được phép nhìn trở lại thế giới ở giữa hai thế giới, chỉ thỉnh thoảng mới được mở ra, ở sau “phiến đá cửa vào”. Tất cả những điều đó cần sự thấu hiểu. Nếu không, văn chương của Murakami sẽ chỉ nằm ở phía này của con đường phân chia giữa tầm thường và vượt quá tầm thường. Điều này không phải ai cũng hiểu, vì tiểu thuyết của Murakami chỉ có thể được đọc một cách đại chúng. Đây là một điều kỳ lạ, chỉ một số ít nhà văn mới làm được. Kafka không làm được điều này, Proust lại không, nhưng Romain Gary hay Paul Auster lại làm được.

Trong toàn bộ các tiểu thuyết của Murakami, Biên niên ký chim vặn dây cót có phần dày tương đương với Kafka bên bờ biển. Nhưng Kafka bên bờ biển là một phiên bản mới hơn rất nhiều so với cuốn tiểu thuyết trước. Có những điểm chung: cùng sử dụng một cấu trúc song hành, gần như không có giao điểm giữa hai phần, và cả hai đều tận dụng lịch sử, liên quan đến chiến tranh. Tuy nhiên, Kafka bên bờ biển đạt đến một trình độ thực sự khi tuyến truyện thứ hai chạy song song, không có giao điểm thực tế nào với tuyến truyện chính về Kafka Tamura. Điều này đòi hỏi nhiều công phu và cần đến một cảm hứng dài hơn, đưa người đọc đọc liền một hơi cả một cuốn tiểu thuyết hay vật lộn từng đoạn một.

Kafka Tamura, “trái tim của một thiếu niên kiên cường nhất thế giới”, rời khỏi ngôi nhà ở Tokyo và tình cờ đến Takamatsu, gặp gỡ Sakura trên đường và ở lại Thư viện Tưởng niệm Komura cùng với hai nhân vật khác xa lánh cuộc sống, Miss Saeki và Oshima. Với Miss Saeki, Kafka nói: “Đi đâu không quan trọng. Tôi cần phải ra khỏi đó, không thì tôi sẽ kết thúc đời, tôi biết điều đó”. Để trả lời, Miss Saeki nói: “Trong cuộc sống, có những điều không thể tin được”. Thực tế là có nhiều điều không thể tin được đã xảy ra với Kafka và tuyến truyện thứ hai, chủ yếu xoay quanh ông già Nakata. Tất cả đều dẫn đến tính chất không hoàn hảo của thế giới, về sự cong vênh của thời gian, về tất cả những gì con người phải sống trong đó, nhưng không nhiều người để ý đến. Chỉ có một nhóm nhỏ người tham gia giải quyết sự cong vênh đó, những người khác trên thế giới không biết hoặc không quan tâm. Có điều gì không ổn với thế giới này. Kafka đối mặt với số phận của mình, kể cả khi đã mờ mịt đoán trước chúng, nhưng điều đó cũng không có ý nghĩa gì. Sự xuất hiện của Johnny Walker và lão đại tá Sanders của hãng gà rán KFC trong tuyến truyện thứ hai cũng như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng đến một nguồn gốc khác, lần này hoàn toàn vật chất, của tình trạng không ổn định của thế giới.

Bất ngờ lớn nhất chờ đợi Kafka có lẽ là sự cô đơn, được Oshima giải thích một cách ngắn gọn trước khi đưa cậu bé lên núi: “Nhưng cô đơn cũng có nhiều loại. Có thể điều cô đơn đang chờ đợi cậu là hơi bất ngờ”. Rồi những bất ngờ không mong đợi: lời Oshima: “Những gì em đang trải qua đều là một bản hiện tượng của nhiều bi kịch Hy Lạp. Con người không chọn số phận, mà số phận chọn con người”. Thế giới bị điều khiển bởi sự chế giễu, nơi “chất bi kịch – mỉa mai thay, lại không bắt nguồn từ nhược điểm của các nhân vật chính, mà từ những phẩm chất tốt của họ. […] Người ta bị kéo sâu vào bi kịch không phải bởi những khuyết điểm mà bởi những đức tính của mình.

Vở Oedipus làm vua của Sophocles là một minh chứng lớn. Oedipus bị cuốn vào bi kịch không phải vì anh ta lười biếng hay ngu ngốc, mà là vì lòng dũng cảm và trung thực của anh ta”. “Trách nhiệm bắt đầu từ giấc mơ”, những cuộc gặp gỡ tình yêu trong giấc mơ của Kafka và ngay cả vụ giết ông bố cậu cũng có một sự ràng buộc, tạo ra trách nhiệm và đóng góp một phần vào tính chất không ổn định của toàn bộ.

Xem thêm : Tôi Lái Máy Bay Đến Đại Học

Nhân vật chính của Kafka bên bờ biển là Kafka, nhưng người giải thích hiệu quả nhất là Oshima, đã dự đoán và giải thích cuộc đi ra khỏi thế giới của Kafka: “Có một thế giới song hành với thế giới chúng ta và trong một phạm vi nào đó, ta có thể đi vào thế giới đó và trở về an toàn, nếu ta thận trọng. Nhưng vượt quá một điểm nào đó, ta sẽ lạc vào một mê cung và không tìm thấy đường ra”. Đến đây, chúng ta đã lạc vào những mê cung, mê cung bên trong và mê cung bên ngoài.

Cái “thế giới song hành” đó còn nằm trong những cuốn sách và nghệ thuật nói chung. Kafka Bên Bờ Biển không chỉ có ca khúc của Miss Saeki rất sâu sắc mà còn có Thư viện Tưởng niệm Komura (Italo Calvino đã nói viết văn là một thử thách đối với mê cung) và những cuốn sách mà Kafka đọc: Lâu Đài, Vụ Án, Hóa Thân của Kafka, cuốn sách về tên đồ tể của người Do Thái dưới thời Đức Quốc xã Adolf Eichmann và về những trận đánh của Napoléon.

Còn Nghìn lẻ một đêm và Cassandra, câu chuyện thuộc hệ thống thần thoại Hy Lạp kể về nàng Cassandra, được phú cho khả năng tiên đoán, nhưng lại chỉ có thể tiên đoán những điều bất hạnh mà không ai nghe. Cuối cùng là cuốn sách cổ Nhật Bản Truyện Genji và các tiểu thuyết của Natsume Soseki, nhà văn lớn Nhật Bản cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Sự xuất hiện của Truyện Genji và Natsume Soseki giống như một sự hòa giải nhỏ bé của Murakami với văn hóa Nhật Bản, vì nhân vật của những cuốn tiểu thuyết trước gần gũi với Scott Fitzgerald hơn.

Tuy nhiên, cần phải lưu ý rằng câu chuyện thường không đúng như đã được kể đi kể lại nhiều lần. Chương 12 là minh chứng, khi một giáo viên ở trường tiểu học ở tỉnh Yamanashi viết thư thú nhận câu chuyện về các học sinh lăn ra bất tỉnh không nguyên nhân trước chiến tranh (trong đó có Nakata) là sai. Thế giới của chúng ta có thể có những yếu tố không ổn, nhưng không có gì chắc chắn là thế giới song hành kia hoàn hảo. Đến một mức độ nào đó, cái chết cũng chỉ là một biểu hiện của sự không hoàn hảo. Chấp nhận sự không hoàn hảo có lẽ là cách duy nhất khả dĩ, đúng như Oshima từng nói với Kafka trên đường lên núi, khi nhắc đến bản xô-nát cung Rê trưởng của Schubert: “Sự thiếu hoàn hảo, nếu được thể hiện một cách tinh tế, sẽ kích thích ý thức và giữ cho ta tỉnh táo. Nếu mình nghe một tác phẩm nhạc hoàn hảo được trình bày một cách hoàn hảo khi lái xe, mình có thể muốn nhắm mắt và chết ngay lập tức. Nhưng nghe bản Rê trưởng, mình có thể cảm nhận được giới hạn của khả năng con người, rằng một hình thức hoàn hảo nào đó chỉ có thể đạt được thông qua sự tích lũy không ngừng của cái không hoàn hảo. Và riêng mình, mình thấy điều đó đầy khích lệ”.

Nguồn: Saigon CityLife

Review Sách

Nguồn: https://reviewsach.info/
Danh mục: Reviews